Atatürk Oratoryosu

Op. 13 Atatürk Oratoryosu, Nevit Kodallı tarafından, Cahit Külebi'nin "Atatürk Kurtuluş Savaşı'nda" şiirine dayandırılarak soprano, tenor, bariton, koro ve büyük orkestra için bestelenmiş ve ilk olarak 9 Kasım 1953'te Ankara Devlet Operası Solistleri ve Hans Herner yönetimindeki Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası tarafından Ankara'da seslendirilmiştir. Bu seslendirme, Atatürk'ün naaşının, Ankara Etnoğrafya Müzesi'nden, Anıtkabir'e nakledilmesinden bir gün önceye denk gelmektedir.

Atatürk için yazılmış bir başka ciddi eser de Cumhuriyetin 75. Yıl kutlamalarına da yetişen Mustafa Kemal Atatürk ve Güneşin Askerleri adlı yapıttır. Bu eser Tuluyhan Uğurlu'ya aittir.^[1]

Atatürk Oratoryosu

Cahit Külebi

Edirne’den Ardahan’a kadar
Bir toprak uzanır
Boz kanatlı üveyikler üstünden uçar
Ardahan’dan Edirne’ye
Edirne’den Ardahan’a kadar

Kopdağı’nda akar bir çeşme var
Serçe parmak kalınlığında suyu
Haram etmiş gece gündüz uykuyu
Akar da akar

Samsun’un evleri denize bakar
Sokakları yosun içinde
Çaparlar, takalar, mavnalar
Bilyalar gibi suyun yüzünde
Bir iner bir kalkar

Savaştepe Köprüsü’nden geçen trenler
Sel olur İzmir’e akar
İzmir’in denizi kız kızı deniz
Sokakları hem kız hem deniz kokar

Güneyde mis kokulu bir ağaç
Yuvarlak yaprakları ince
Yaz gelip de güneş vurunca
Dallarından bal akar

Bu toprak bizim yurdumuzdur
Deli gönül yücesine çıkar
Bir üveyik olur uçar gider
Ardahan’dan Edirne’ye
Edirne’den Ardahan’a kadar

Birgün kara bulutlar göklerimizde
konaklamıştı

Yaylılar gelip geçiyordu güneyden
örtük kara perdeler sallanıyordu
Utanıyordu Anadolu’dan Gglip geçen
Milletin yüreği kan ağlıyordu
Askerler gelip geçiyordu güneyden
Yaralı, hasta, yorgun askerler
Akşam olmuştu yurda toplanıyordu
Sağ kalan yiğitler birer birer

Analar haber soruyordu güneyden
Tarlalar kadar ırmaklar kadar durgun analar
Örtük kara perdeler sallanıyordu
Utanıyordu Anadolu’dan gelip geçen

Fakat kalanlar anayurtta koplanıyor

Gökyüzünde kara kara bulutlar
Başımıza nerden geldiniz
Bizler konukseveriz ama
Düşmanları sevmeyiz

Gökyüzünde kara kara bulutlar
Harmanlar çürüdü yüzünüzden
Sizinle görülecek işimiz yok
Gidin üstümüzden

Mavi değil artık denizlerimiz
Tarlalar sürülmez oldu
Sütü kesildi davarların
Öksüz kaldı bebelerimiz

Gökyüzünde kara kara bulutlar hayın mı hayın
Birgün gelir hesabını sorarız
Buralarda durmayın

Ne bulutlar gitti, ne göklerden
Bir haber geldi
Bu sefer de millet padişahlara seslendi

Biz yoksul bir milletiz
Göklerimizde solgun ışıklar yanar
Nasılsa yenilmişiz bir kere
Ama uzun sürmez o kadar
Biz yüce umutları ümit edinmişiz kendimize

Bu toprak bizim yurdumuzdur
Deli gönül yücesine çıkar
Bir üveyik olur uçar gider Ardahan’dan Edirne’ye
Edirne’den Ardahan’a kadar

Ne bulutlar gitti ne padişahlardan
Bir haber geldi, Kemal Paşa derler
Bir yiğit vardı, bu Sefer de millet
Türkülerle Kemal Paşa’ya haber saldı

Kemal Paşa, yenilmez, yiğit, şanlı
Komutan
Savaşa girer gibi yetiş bize
Yetiş bize, çöllerde bile olsan
İnanç doludur, güç doludur
Bin kere yurdumuzu kurtaran
Bir görseydin, ağlardın halimize

Kuşun kanadında türküler
Kemal Paşa’nın gönlüne vardı
Cevabından önce kendi geldi

Bir gemi yanaştı Samsun’a sabaha karşı
Selam durdu kayığı, çaparı, takası
Selam durdu tayfası
Bir duman tüterdi bacasından
Bir duman
Duman değildi bu memleketin uçup giden kaygılarıydı

Samsun limanında bu gemiden atılan
Demir değildi
Sarılan anayurda
Kemal Paşa’nın kollarıydı
Selam verecek Anadolu çocuklarına
çıkarken yüce komutan
Karadeniz’in halini bir görmeliydiniz

Kalkıp ayağa ardı sıra baktı dalgalar
Kalktı takalar
İzin verseydi Kemal Paşa
Ardından gürleyip giderlerdi
Erzurum’a kadar

Bu ne inançtı ki Kemal Paşa
Atının teri kurumadan
Sürüp geldin yeni yeni savaşların peşinde

Bir selam gibi gitti Erzurum’a
Bin selam gibi geldi Sivas’a Erzurum’dan
Dağlar alçaldı yol vermeye
Temizlendi ikliminden karından
Analar bacılar yola döküldü
Cephane taşıdı arkasından
Irmaklar suyundan faydalaştı
Ağaçlar duldasından
Yer gök inledi, bir yol daha
Kurtuluş Savaşı’ndan

Biz biliriz bizim işlerimizi
İşimiz kimseden sorulmamıştır
Kılıçla, mızrakla, tüfekle
Başımız bir kere eğilmemiştir

Kuzumuz var yaylalarda meleşir
Çeşmemiz var gece gündüz söyleşir
Yazımız var pehlivanlar güreşir
Bu toprağa kimse girmemiştir

Davranı da deli gönül davranı
Kemal Paşa dinlemiyor fermanı
Anası, bacısı, kızı, kızanı
Bizim Gibi millet görülmemiştir

İnönü’de iki kılıç gibiydik
Düşmanla biz

İnönü’de iki kılıç karşı karşıya
Selam olsun birincinin yapıldığı çarşıya

Birinci kılıca su veren usta
Hakkı, yiğitliği, sevgiyi
Bu kılıcın kabzasına işlemiş nakışta

Birinci kılıçla dönüşen yiğit vur
Önü al önlüklü, yanağı gamzeli
Hanım kızlar nişanlısız kalmaya

Vur anam babam, vur kardeşim
Hain düşman yurdumuzu almaya

Bizim süvarimiz amma da ata biner
Ayağı yere değer başı göğe değer
Bizim piyademiz yolda yeğin gider
Bastığında toprağı ezer
Bizim topçumuzun narası hey babam hey
Gülleden beter

Sadıçlarım sizin gibi yiğitler oldukça
Bu millet yaşar

Sakarya’dan düşman almış meydanları,
Kaçıyordu

Kattı Kemal Paşa’nın ordusu düşmanı uğruna
Pişman etti anasından doğduğuna
Çevirdi Sakarya, çevirdi süvariler
Veryansın etti topçu, veryansın etti piyadeler
Kattı Kemal Paşa’nın ordusu sürdü gitti
Yetiştikçe vurdu düşmana
Hain düşman, sarhoş gibi sallana sallana
On beş günde İzmir’i dar buldu
Ölen kurtuldu, sağ kalan teslim oldu
Kaçtı gemiler
Alnı sargılı, kolu sargılı, boynu sargılı
Ahmet’ler, Bekir’ler, Ali’ler,
Mahmut’lar, Kazım’lar, İbrahim’ler
Peşlerinden gittiler
Diz çöküp kordon boyuna
Ta yürekten çekip tetiği
Gemilere yaylım ateş ettiler

Bu ne inançtı Gazi Paşa
Atının teri kurumadan sürüp gittin yeni yeni
Savaşların peşinde

Sana borçluyuz ta derinden
Yurdumuzu sen kurtardın
Hasta, yorgun düşmüştük, yaramızı sen sardın

Yiğittin, inanç doluydun, yapıcıydın
Sanatkardın denizler kadar engin
Kimsenin görmediğini görürdü
Sevgi ile bakan gözlerin
Dedin ki bu millet, bizim yurdumuz
Her yanından yaralar almış

Dedin ki: bir güzel savaşmalı
Kurmak için yeniden bilgi ile
İnançla, coşkunlukla

Sana borçluyuz en derinden

Işığısın sen bu yurdun
Dilimizi, ulusallığımızı öğrettin bize
Cumhuriyetimizi aen kurdun

Hürriyeti sen yaydın içimize
Halktanız dedin halk içinden
İnançta hür yetiştirdin bizi
Sana borçluyuz en derinden

Devrimlerle yüceltti çok yüceltti
Bu milleti temiz ellerin
Sana borçluyuz en derinden
Sen en büyüğü Mustafa Kemallerin

Davullar zurnalar döğende

Biz seni hatırlarız
Binip trene gezende

Biz seni hatırlarız

Önce adını öğrenir çocuklarımız
Eli kalem tutup yazanda

Binler yaşa, yurdumuza hizmeti büyük
Kemal Paşa, ölümsüz insan
Şanlı Atatürk ^[2]

Kaynaklar

[1] tr.wikipedia.org/wiki/Atatürk_Oratoryosu
[2] www.knightonlineforum.com/ataturk-oratoryosu-cahit-kulebi-t238169.html