Dünya'nın Kendi Ekseni Etrafında Dönmesi

Günlük Eksen Hareketi

Dünyamız, kendi ekseni etrafındaki dönüşünü 24 saatte tamamlar. Bu zaman dilimine "1 gün" denir. Dünyanın kendi ekseni etrafındaki hareketi batıdan doğuya doğrudur. Bu dönüş yönüne bağlı olarak;

• Aynı anda daha doğuda bulunan yerlerde Güneş erken doğar, yerel saat ileri olur.


• Doğu ve Batı yönleri belirlenir.


• Kuzey Yarımküre'de rüzgârlar ve akıntılar, sağa; Güney Yarımkürede ise sola doğru sapma gösterir.

Dünyanın Kendi Ekseni Etrafındaki Dönüşünün Sonuçları

• Dünya'nın Güneş'e dönük olan yarısı aydınlık, diğer yarısı ise karanlıktır. Dünya, kendi ekseni etrafında dönerken karanlık ve aydınlık yerler yer değiştirerek gece ile gündüz ardarda oluşur:
  
  


• Gündüz meydana gelen ısınma ile gece meydana gelen soğuma, gece ile gündüz arasında sıcaklık farklarının oluşmasına neden olur.
  
  
  • Bu sıcaklık farkları ise;
    
    Özellikle nemin az olduğu çöllerle, dağların yüksek kesimlerinde kayaların mekanik (fiziksel) yolla ufalanmasına neden olur. Ayrıca kara ve denizlerin ısınma farklılığı ile nem miktarının farklı olmasına bağlı olarak kara ile deniz, dağla, vadiler arasında kısa sürelerle esen gece ile gündüze göre yön değiştiren meltem rüzgardan oluşur.

• Numaraları farklı olan meridyenler arasında yerel saat farklarının oluşması. Örneğin 45° Doğu Meridyeni üzerindeki Iğdır'da, Güneş 30° Doğu meridyeni üzerindeki İzmit'ten 1 saat daha erken doğar.

• Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşüne bağlı olarak hız kavramı oluşur. (Çizgisel hız - Açısal hız)
  
  
  • Çizgisel hız, Dünya'nın şeklinden dolayı Ekvator'dan Kutuplar'a doğru azalır. Açısal hız, Dünyanın her yerinde aynıdır.

• Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşüne bağlı olarak rüzgârlar ve okyanus akıntılarında sapmalar gerçekleşir. Bu sapmaların yönü, Dünya'nın dönüş yönüne bağlı olarak Kuzey Yarımküre'de sağa, Güney Yarımkürede ise sola doğrudur.
  
  

• Okyanus akıntılarında halkalanmalar oluşur.
  
  

• Dünya'nın şekline bağlı olarak Ekvator çevresinde ısınmadan, kutuplar çevresinde ise soğumadan dolayı oluşan sürekli Termik Basınç Alanları arasında Dünya'nın eksen hareketine bağlı olarak 30° ve 60° Kuzey ve Güney enlemlerinde sürekli dinamik basınç alanları oluşmuştur. Dünya, kendi ekseni etrafında dönmeseydi; dinamik basınç merkezleri oluşmazdı.
  
  

• Bir gün içerisinde Güneş'in, gökyüzündeki görünümünün sürekli değişmesi.